H συντηρητική γεωπολιτική αντιπολίτευση του Ρωσικού Κράτους - Ομιλία του Vladimir Putin στην Valdai Discussion Club, 21.10.2021 (ελληνική μετάφραση)

 

Σχόλιο Antiwar: Αναδημοσιεύουμε την παρακάτω ομιλία του Putin, καθώς σπάνια έχουμε τη δυνατότητα να διαβάζουμε ομιλίες του στα ελληνικά. Συνήθως ενημερωνόμαστε και ασκούμε κριτική στις τοποθετήσεις και τις πράξεις δυτικών ηγετών. Έχουμε πολλά να μάθουμε για το τί συμβαίνει εκτός Ευρώπης και ΗΠΑ. Θα πρέπει λοιπόν να είναι σαφές σε κάποια και κάποιον που διαβάζει την παρακάτω ομιλία, ότι ο Putin εκφράζει μια πολιτική που ως ''συντηρητική'' σε όλους τους τομείς (με ό,τι προφανές σημαίνει αυτό για τις έμφυλες, εθνικές και άλλες μορφές καταπίεσης. Όπως πολλοί συντηρητικοί, ο Putin περιλαμβάνει στην ατζέντα του μια αναδιανομή του πλούτου. Και όπως όλοι οι συντηρητικοί, στο αξιακό επίπεδο τοποθετούν απέναντί τους κυρίως τον λεγόμενο δυτικό μεταμοντερνισμό. Οι απόψεις του, βέβαια, είναι ακριβώς το πλαίσιο της ''4ης πολιτικής θεωρίας'' του Alexander Dugin, ωστόσο έχει σημασία να δει κανείς τις θέσεις που εκφράζει ο ίδιος ο Putin, ακολουθώντας μια μακρά παράδοση συντηρητικής σκέψης: οι επαναστάσεις, με πρώτη την Οκτωβριανή Επανάσταση, αποδόμησαν τις παραδοσιακές αξίες της κοινωνίας, τις οποίες τώρα αυτή, σε εποχή παγκοσμιοποίησης, έχει πολύ ανάγκη, μαζί με ένα ισχυρό έθνος-κράτος.

Θα πρέπει να είναι, τέλος, σαφές, ότι αν οι ΗΠΑ έχουν υπάρξει μεταπολεμικά το μεγαλύτερο εγκληματικό κράτος στο πλανήτη, το κράτος της Ρωσίας δεν παύει να εισβάλλει σε τρίτες χώρες όπως η Ουκρανία και δεν πρεσβεύει έναν διαφορετικό κόσμο απέναντι στην κυρίαρχη βαρβαρότητα-παρά μόνο την εσωτερική και ομοούσια αντιπολίτευσή της.

Πηγή: https://seisaxthia.wordpress.com/2021/10/29/%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BA%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CF%89%CE%BB%CE%BF-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%BB%CE%B1%CE%BD/

Η ομιλία στα αγγλικά https://valdaiclub.com/events/posts/articles/vladimir-putin-meets-with-members-of-the-valdai-discussion-club-transcript-of-the-18th-plenary-session/?fbclid=IwAR0ZITWW5mQLSv2mnCD93S3dYwHb6UWhpqb_GTfkboHg2gJPKR5-cElhPjk

 

Βλαντιμίρ Πούτιν: Κυρίες και κύριοι,

Αρχικά, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που ήρθατε στη Ρωσία και που συμμετέχετε στις εκδηλώσεις της Λέσχης Βαλντάι.

Όπως πάντα, κατά τη διάρκεια αυτών των συναντήσεων θέτετε επείγοντα ζητήματα και διεξάγετε ολοκληρωμένες συζητήσεις για τα ζητήματα αυτά που, χωρίς υπερβολή, έχουν σημασία για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Για άλλη μια φορά, το βασικό θέμα του φόρουμ τέθηκε με ευθύ τρόπο, θα έλεγα ακόμη και ξεκάθαρα: Ο Παγκόσμιος αναβρασμός στον 21ο αιώνα: Το άτομο, οι αξίες και το κράτος.

Πράγματι, ζούμε σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών. Ας μου επιτραπεί, κατά παράδοση, να καταθέσω τις απόψεις μου σε σχέση με την ημερήσια διάταξη που καταρτίσατε.

Σε γενικές γραμμές, αυτή η φράση, «ζούμε σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών», μπορεί να φαίνεται τετριμμένη, αφού τη χρησιμοποιούμε τόσο συχνά. Επίσης, αυτή η εποχή των αλλαγών ξεκίνησε πριν από αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και οι αλλαγές έχουν γίνει πλέον μέρος της καθημερινής ζωής. Ως εκ τούτου, στο ερώτημα: αξίζει να εστιάσουμε σε αυτές; συμφωνώ με εκείνους που συνέταξαν την ατζέντα αυτών των συνεδριάσεων και φυσικά συμφωνώ.

Τις τελευταίες δεκαετίες, πολλοί άνθρωποι έχουν επικαλεστεί μια κινεζική παροιμία. Ο κινεζικός λαός είναι σοφός και έχει πολλούς στοχαστές και μας χάρισε πολύτιμες σκέψεις που μπορούμε να χρησιμοποιούμε ακόμη και σήμερα. Μία από αυτές, όπως ίσως γνωρίζετε, λέει: «Ο Θεός απαγορεύει να ζούμε σε μια εποχή αλλαγής». Αλλά ήδη ζούμε σε αυτήν, είτε μας αρέσει είτε όχι, και οι αλλαγές αυτές γίνονται όλο και πιο βαθιές και πιο θεμελιώδεις. Ας εξετάσουμε όμως μια άλλη κινεζική σοφία: η λέξη «κρίση» αποτελείται από δύο ιερογλυφικά – πιθανώς υπάρχουν εκπρόσωποι της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στο ακροατήριο και θα με διορθώσουν αν κάνω λάθος – ωστόσο, δύο ιερογλυφικά, που σημαίνουν «κίνδυνος» και «ευκαιρία». Και όπως λέμε εδώ στη Ρωσία, «καταπολεμήστε τις δυσκολίες με το μυαλό σας και καταπολεμήστε τους κινδύνους με την εμπειρία σας».

Φυσικά, πρέπει να έχουμε επίγνωση του κινδύνου και να είμαστε έτοιμοι να τον αντιμετωπίσουμε, και μάλιστα όχι αποκλειστικά και μόνο μια απειλή, αλλά πολλές διαφορετικές απειλές που μπορεί να προκύψουν σε αυτή την εποχή των αλλαγών. Ωστόσο, δεν είναι λιγότερο σημαντικό να υπενθυμίσουμε μια δεύτερη συνιστώσα της κρίσης – τις ευκαιρίες που δεν πρέπει να χαθούν, πολύ περισσότερο που η κρίση που αντιμετωπίζουμε είναι εννοιολογική και μάλιστα σχετιζόμενη με τον πολιτισμό. Πρόκειται ουσιαστικά για μια κρίση προσεγγίσεων και αρχών που καθορίζουν την ίδια την ύπαρξη των ανθρώπων στη Γη, αλλά θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να τις αναθεωρήσουμε σοβαρά. Το ερώτημα είναι πού θα κινηθούμε, τι θα εγκαταλείψουμε, τι θα αναθεωρήσουμε ή τι θα προσαρμόσουμε. Λέγοντας αυτά, είμαι πεπεισμένος ότι είναι απαραίτητο να αγωνιστούμε για τις πραγματικές αξίες, υποστηρίζοντάς τες με κάθε τρόπο.

Η ανθρωπότητα εισήλθε σε μια νέα εποχή πριν από περίπου τρεις δεκαετίες, όταν δημιουργήθηκαν οι βασικές προϋποθέσεις για τον τερματισμό της στρατιωτικοπολιτικής και ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Είμαι βέβαιος ότι έχετε μιλήσει πολύ γι’ αυτό σε αυτή τη λέσχη συζητήσεων. Ο Υπουργός Εξωτερικών μας μίλησε επίσης γι’ αυτό, αλλά παρ’ όλα αυτά θα ήθελα να επαναλάβω αρκετά πράγματα.

Εκείνη την εποχή ξεκίνησε η αναζήτηση μιας νέας ισορροπίας, βιώσιμων σχέσεων στον κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, πολιτιστικό και στρατιωτικό τομέα και η υποστήριξη του παγκόσμιου συστήματος. Αναζητούσαμε αυτή τη στήριξη, αλλά πρέπει να πούμε ότι δεν τη βρήκαμε, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Εν τω μεταξύ, εκείνοι που αισθάνθηκαν νικητές μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου (έχουμε μιλήσει και γι’ αυτό πολλές φορές) και νόμιζαν ότι ανέβηκαν στον Όλυμπο, σύντομα ανακάλυψαν ότι το έδαφος έπεφτε από κάτω ακόμα και εκεί, και αυτή τη φορά ήταν η σειρά τους, και κανείς δεν μπορούσε να «σταματήσει αυτή τη φευγαλέα στιγμή», όσο δίκαιη κι αν αυτή φαινόταν.

Σε γενικές γραμμές, θα πρέπει να φαινόταν ότι είχαμε προσαρμοστεί σε αυτή τη συνεχή αστάθεια, το απρόβλεπτο και τη μόνιμη κατάσταση μετάβασης, αλλά ούτε αυτό συνέβη.

Θα ήθελα να προσθέσω ότι ο μετασχηματισμός τον οποίο βλέπουμε και στον οποίο συμμετέχουμε είναι διαφορετικού διαμετρήματος από τις αλλαγές που συνέβησαν επανειλημμένα στην ανθρώπινη ιστορία, τουλάχιστον από αυτές που γνωρίζουμε. Δεν πρόκειται απλώς για μια μετατόπιση της ισορροπίας των δυνάμεων ή για επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις, αν και σήμερα και τα δύο λαμβάνουν εξίσου χώρα. Σήμερα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με συστημικές αλλαγές προς όλες τις κατευθύνσεις – από την ολοένα και πιο περίπλοκη γεωφυσική κατάσταση του πλανήτη μας μέχρι μια πιο παράδοξη ερμηνεία του τι είναι ο άνθρωπος και ποιοι είναι οι λόγοι της ύπαρξής του.

Ας κοιτάξουμε γύρω μας. Και θα το ξαναπώ αυτό: Θα επιτρέψω στον εαυτό μου να εκφράσω μερικές σκέψεις που προσυπογράφω προσωπικά.

Πρώτον, η κλιματική αλλαγή και η περιβαλλοντική αλλοίωση είναι τόσο προφανείς που ακόμη και οι πιο αδιάφοροι άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να τις απορρίψουν. Μπορεί κανείς να συνεχίσει να εμπλέκεται σε επιστημονικές συζητήσεις σχετικά με τους μηχανισμούς πίσω από τις τρέχουσες διαδικασίες, αλλά είναι αδύνατο να αρνηθεί ότι οι διαδικασίες αυτές επιδεινώνονται και ότι κάτι πρέπει να γίνει. Οι φυσικές καταστροφές, όπως οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι τυφώνες και τα τσουνάμι, έχουν καταστεί σχεδόν ο νέος κανόνας και έχουμε αρχίσει να τις συνηθίζουμε. Αρκεί να θυμηθούμε τις καταστροφικές, τραγικές πλημμύρες στην Ευρώπη το περασμένο καλοκαίρι, τις πυρκαγιές στη Σιβηρία – υπάρχουν πολλά παραδείγματα. Όχι μόνο στη Σιβηρία – οι γείτονές μας στην Τουρκία είχαν επίσης πυρκαγιές, καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες στην αμερικανική ήπειρο. Μερικές φορές φαίνεται ότι οποιαδήποτε γεωπολιτική, επιστημονική και τεχνική ή ιδεολογική αντιπαλότητα καθίσταται άσκοπη σε αυτό το πλαίσιο, εάν οι νικητές δεν θα έχουν αρκετό αέρα για να αναπνεύσουν ή τίποτα για να πιουν.

Η πανδημία του κορωνοϊού αποτελεί άλλη μια υπενθύμιση του πόσο εύθραυστη είναι η κοινότητά μας, πόσο ευάλωτη είναι και ότι το σημαντικότερο καθήκον μας είναι να εξασφαλίσουμε στην ανθρωπότητα μια ασφαλή επιβίωση και προσαρμοστικότητα. Για να αυξήσουμε τις πιθανότητες επιβίωσής μας μπροστά σε κατακλυσμούς, πρέπει οπωσδήποτε να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα νοικοκυριά μας, τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται ή θα έπρεπε να αναπτύσσονται οι πόλεις- πρέπει να επανεξετάσουμε τις προτεραιότητες της οικονομικής ανάπτυξης ολόκληρων κρατών. Επαναλαμβάνω, η ασφάλεια είναι μια από τις κύριες επιταγές μας, σε κάθε περίπτωση αυτό έχει γίνει πλέον φανερό, και όποιος προσπαθεί να το αμφισβητήσει αυτό, θα πρέπει αργότερα να εξηγήσει γιατί έκανε λάθος και γιατί ήταν απροετοίμαστος για τις κρίσεις και τους κλυδωνισμούς που αντιμετωπίζουν ολόκληρα έθνη.

Δεύτερον. Τα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα έχουν επιδεινωθεί σε σημείο που, στο παρελθόν, θα προκαλούσαν παγκόσμιους κλυδωνισμούς, όπως παγκόσμιους πολέμους ή αιματηρούς κοινωνικούς κατακλυσμούς. Όλοι λένε ότι το σημερινό μοντέλο του καπιταλισμού, το οποίο διέπει την κοινωνική δομή στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών, έχει εξαντλήσει τον κύκλο του και δεν προσφέρει πλέον λύση σε μια σειρά από ολοένα και πιο πολύπλοκες αντιθέσεις.

Παντού, ακόμη και στις πλουσιότερες χώρες και περιοχές, η άνιση κατανομή του υλικού πλούτου έχει επιδεινώσει τις ανισότητες, κυρίως τις ανισότητες στις ευκαιρίες, τόσο στο εσωτερικό των επιμέρους κοινωνιών όσο και σε διεθνές επίπεδο. Αναφέρθηκα σε αυτή τη φοβερή πρόκληση στις παρατηρήσεις μου στο Φόρουμ του Νταβός αρχές αυτής ακριβώς της χρονιάς. Αναμφίβολα, τα προβλήματα αυτά μας απειλούν με μεγάλες και βαθιές κοινωνικές αντιθέσεις.

Επιπλέον, ορισμένες χώρες, ακόμη και ολόκληρες περιοχές, πλήττονται τακτικά από επισιτιστικές κρίσεις. Πιθανόν, αυτό να το συζητήσουμε στη συνέχεια, αλλά υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι η κρίση αυτή θα επιδεινωθεί στο εγγύς μέλλον και ότι μπορεί να λάβει ακραίες μορφές. Υπάρχουν επίσης ελλείψεις σε νερό και ηλεκτρικό ρεύμα (πιθανότατα θα καλύψουμε και αυτό το ζήτημα σήμερα), για να μην αναφέρουμε τη φτώχεια, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας ή την έλλειψη επαρκούς υγειονομικής περίθαλψης.

Οι χώρες που υπολείπονται έχουν πλήρη επίγνωση αυτού του γεγονότος και χάνουν την πίστη τους στις προοπτικές να πλησιάσουν ποτέ τους προπορευόμενους. Η απογοήτευση ωθεί την επιθετικότητα και ωθεί τους ανθρώπους να ενταχθούν στις τάξεις των εξτρεμιστών. Οι άνθρωποι σε αυτές τις χώρες έχουν μια αυξανόμενη αίσθηση ανεκπλήρωτων και αποτυχημένων προσδοκιών και της έλλειψης οποιασδήποτε ευκαιρίας όχι μόνο για τους ίδιους, αλλά και για τα παιδιά τους. Αυτό είναι που τους κάνει να αναζητούν καλύτερη ζωή και έχει ως αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη μετανάστευση, η οποία, με τη σειρά της, δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για κοινωνική δυσαρέσκεια στις πιο ευημερούσες χώρες. Δεν χρειάζεται να σας εξηγήσω τίποτα, αφού μπορείτε να τα δείτε όλα με τα ίδια σας τα μάτια και είστε, πιθανότατα, γνώστες αυτών των θεμάτων ακόμη καλύτερα κι από εμένα, τον ίδιο.

Όπως επισήμανα προηγουμένως, οι ευημερούσες ηγετικές δυνάμεις έχουν άλλα πιεστικά κοινωνικά προβλήματα, προκλήσεις και κινδύνους σε αφθονία, και πολλές από αυτές δεν ενδιαφέρονται πλέον να μαλώνουν για επιρροή, αφού, όπως λένε, έχουν ήδη αρκετά προβλήματα στο σπίτι τους. Το γεγονός ότι η κοινωνία και οι νέοι σε πολλές χώρες αντέδρασαν υπερβολικά με σκληρό και ακόμη και επιθετικό τρόπο στα μέτρα για την καταπολέμηση του κορωνοϊού έδειξε – και θέλω να το τονίσω αυτό, ελπίζω ότι κάποιος το έχει ήδη αναφέρει πριν από μένα σε άλλους χώρους του φόρουμ – έτσι, νομίζω ότι η αντίδραση αυτή έδειξε ότι η πανδημία ήταν απλώς μια αφορμή: τα αίτια της κοινωνικής ενόχλησης και απογοήτευσης βρίσκονται πολύ πιο βαθύτερα.

Έχω ένα άλλο σημαντικό σημείο να επισημάνω. Η πανδημία, η οποία, θεωρητικά, υποτίθεται ότι θα συσπείρωνε τους ανθρώπους στη μάχη ενάντια σε αυτή την τεράστια κοινή απειλή, έχει γίνει, αντίθετα, ένας παράγοντας που διχάζει αντί να ενώνει. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτό, αλλά ένας από τους κυριότερους είναι ότι άρχισαν να αναζητούν λύσεις στα προβλήματα ανάμεσα στις καθιερωμένες προσεγγίσεις – σε μια ποικιλία από αυτές, που εξακολουθούν να είναι οι παλιές, αλλά αυτές απλά δεν λειτουργούν πια. Ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, λειτουργούν μεν, αλλά συχνά και παραδόξως επιδεινώνουν την υπάρχουσα κατάσταση.

Παρεμπιπτόντως, η Ρωσία έχει επανειλημμένα ζητήσει, και θα το επαναλάβω, να σταματήσουν αυτές οι αδόκιμες επιδιώξεις και να συνεργαστούμε. Πιθανώς θα μιλήσουμε γι’ αυτό αργότερα, αλλά είναι σαφές τι έχω κατά νου. Μιλάμε για την ανάγκη να αντιμετωπίσουμε από κοινού τη νόσο από τον κορωνοϊό. Αλλά δυστυχώς τίποτα δεν αλλάζει- όλα παραμένουν τα ίδια, παρά τις ανθρώπινες ανησυχίες. Δεν αναφέρομαι τώρα στη Ρωσία, ας αφήσουμε τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας προς το παρόν- εννοώ τις κυρώσεις που παραμένουν σε ισχύ κατά των κρατών που χρειάζονται επειγόντως διεθνή βοήθεια. Πού είναι οι ανθρωπιστικές βάσεις της δυτικής πολιτικής σκέψης; Φαίνεται ότι δεν υπάρχει τίποτα εκεί, μόνο ανούσια λόγια. Καταλαβαίνετε; Αυτό είναι μόνο που φαίνεται να υπάρχει στην επιφάνεια.

Επιπλέον, η τεχνολογική επανάσταση, τα εντυπωσιακά επιτεύγματα στην τεχνητή νοημοσύνη, την ηλεκτρονική, τις επικοινωνίες, τη γενετική, τη βιοτεχνολογία και την ιατρική, ανοίγουν τεράστιες ευκαιρίες, αλλά ταυτόχρονα, σε πρακτικό επίπεδο, θέτουν φιλοσοφικά, ηθικά και πνευματικά ζητήματα που μέχρι πρόσφατα αποτελούσαν αποκλειστικό πεδίο των συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας. Τι θα συμβεί αν οι μηχανές ξεπεράσουν τους ανθρώπους στην ικανότητα σκέψης; Πού είναι το όριο της παρέμβασης στο ανθρώπινο σώμα πέρα από το οποίο ο άνθρωπος παύει να είναι ο εαυτός του και μετατρέπεται σε κάποια άλλη οντότητα; Ποια είναι τα γενικότερα ηθικά όρια στον κόσμο όπου οι δυνατότητες της επιστήμης και των μηχανών γίνονται σχεδόν απεριόριστες; Τι θα σημαίνει αυτό για τον καθένα από εμάς, για τους απογόνους μας, τους κοντινότερους απογόνους μας – τα παιδιά και τα εγγόνια μας;

Οι αλλαγές αυτές αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική και σίγουρα δεν μπορούν να σταματήσουν, διότι είναι κατά κανόνα αντικειμενικές. Όλοι μας θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες, ανεξάρτητα από τα πολιτικά μας συστήματα, την οικονομική μας κατάσταση ή την επικρατούσα ιδεολογία.

Προφορικά, όλα τα κράτη μιλούν για τη δέσμευσή τους στα ιδανικά της συνεργασίας και την προθυμία τους να συνεργαστούν για την επίλυση κοινών προβλημάτων, αλλά, δυστυχώς, αυτά είναι μόνο λόγια. Στην πραγματικότητα, συμβαίνει το αντίθετο και η πανδημία έχει χρησιμεύσει για να τροφοδοτήσει τις αρνητικές τάσεις που εμφανίστηκαν πριν από πολύ καιρό και τώρα απλώς χειροτερεύουν. Η προσέγγιση που βασίζεται στην παροιμία, «το δικό σου πουκάμισο είναι πιο κοντά στο σώμα», έχει τελικά γίνει κοινή και πλέον δεν αποσιωπάται καν. Επιπλέον, συχνά πρόκειται ακόμη και για έπαρση και επίδειξη. Τα εγωιστικά συμφέροντα υπερισχύουν της έννοιας του κοινού καλού.

Φυσικά, το πρόβλημα δεν είναι μόνο η κακή θέληση ορισμένων κρατών και των διαβόητων ελίτ. Είναι πιο περίπλοκο από αυτό, κατά τη γνώμη μου. Σε γενικές γραμμές, η ζωή σπάνια χωρίζεται σε άσπρο και μαύρο. Κάθε κυβέρνηση, κάθε ηγέτης είναι προφανώς, πρωτίστως υπεύθυνος απέναντι στους συμπατριώτες του. Ο κύριος στόχος είναι να εξασφαλίσει την ασφάλεια, την ειρήνη και την ευημερία τους. Έτσι, τα διεθνή, διακρατικά ζητήματα δεν θα είναι ποτέ τόσο σημαντικά για μια εθνική ηγεσία όσο η εγχώρια σταθερότητα. Σε γενικές γραμμές, αυτό είναι φυσιολογικό και σωστό.

Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι οι θεσμοί της παγκόσμιας διακυβέρνησης δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικοί και ότι οι δυνατότητές τους δεν ανταποκρίνονται πάντοτε στις προκλήσεις που θέτει η δυναμική των παγκόσμιων προκλήσεων. Υπό αυτή την έννοια, η πανδημία θα μπορούσε να βοηθήσει – έδειξε με σαφήνεια ποιοι θεσμοί διαθέτουν αυτό που χρειάζεται και ποιοι χρειάζονται βελτίωση.

Η αναπροσαρμογή της ισορροπίας δυνάμεων προϋποθέτει την ανακατανομή των μεριδίων υπέρ των αναδυόμενων και των αναπτυσσόμενων χωρών που μέχρι τώρα αισθάνονταν ότι είχαν παραγκωνιστεί. Για να το θέσουμε ευθέως, η δυτική κυριαρχία στις διεθνείς υποθέσεις, η οποία ξεκίνησε πριν από αρκετούς αιώνες και, για μια σύντομη περίοδο, ήταν σχεδόν απόλυτη στα τέλη του 20ού αιώνα, δίνει τη θέση της σε ένα πολύ πιο διαφοροποιημένο σύστημα.

Αυτή η μετεξέλιξη δεν είναι μια μηχανική διαδικασία και, με τον δικό της τρόπο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι απαράμιλλη. Αναμφισβήτητα, η πολιτική ιστορία δεν έχει παραδείγματα εγκαθίδρυσης μιας σταθερής παγκόσμιας τάξης πραγμάτων χωρίς έναν μεγάλο πόλεμο και τα αποτελέσματά του ως βάση, όπως συνέβη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχουμε λοιπόν την ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα εξαιρετικά ευνοϊκό προηγούμενο. Η προσπάθεια να δημιουργηθεί κάτι τέτοιο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου στη λογική της δυτικής κυριαρχίας απέτυχε, όπως βλέπουμε. Η σημερινή κατάσταση των διεθνών υποθέσεων είναι προϊόν αυτής ακριβώς της αποτυχίας και πρέπει να διδαχθούμε από αυτήν.

Κάποιοι μπορεί να αναρωτηθούν, πού έχουμε φτάσει; Φτάσαμε μήπως σε ένα παράδοξο σημείο; Ας δώσω μόνο ένα παράδειγμα: εδώ και δύο δεκαετίες, το ισχυρότερο έθνος στον κόσμο διεξάγει στρατιωτικές εκστρατείες σε δύο χώρες, που δεν μπορούν να συγκριθούν με κανένα δεδομένο. Ωστόσο, στο τέλος, αναγκάστηκε να τερματίσει αυτές τις επιχειρήσεις χωρίς να έχει επιτευχθεί ούτε ένας στόχος που είχε θέσει για τον εαυτό του ξεκινώντας πριν από 20 χρόνια, και τελικά να αποχωρήσει από αυτές τις χώρες προκαλώντας σημαντικές ζημιές σε άλλους και στον εαυτό του. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά.

Αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Παλαιότερα, ένας πόλεμος που έχανε η μία πλευρά σήμαινε νίκη για την άλλη πλευρά, η οποία αναλάμβανε την ευθύνη για ό,τι συνέβαινε. Για παράδειγμα, η ήττα των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο του Βιετνάμ, για παράδειγμα, δεν μετέτρεψε το Βιετνάμ σε «μαύρη τρύπα». Αντιθέτως, εκεί αναδείχθηκε ένα αναπτυσσόμενο κράτος με επιτυχία, το οποίο, ομολογουμένως, στηρίχθηκε στην υποστήριξη ενός ισχυρού συμμάχου. Τα πράγματα είναι διαφορετικά τώρα: ανεξάρτητα από το ποιος αποκτά το πάνω χέρι, ο πόλεμος δεν σταματά, αλλά απλώς αλλάζει μορφή. Κατά κανόνα, ο υποθετικός νικητής είναι απρόθυμος ή ανίκανος να διασφαλίσει την ειρηνική μεταπολεμική ανασυγκρότηση και το μόνο που κάνει είναι να επιδεινώνει το χάος και το κενό που αποτελεί κίνδυνο για τον κόσμο.

Συνάδελφοι,

Ποια πιστεύετε ότι είναι τα σημεία εκκίνησης αυτής της πολύπλοκης διαδικασίας αναπροσαρμογής; Επιτρέψτε μου να προσπαθήσω να συνοψίσω τα σημεία συζήτησης.

Πρώτον, η πανδημία του κοροναϊού έδειξε ξεκάθαρα ότι η διεθνής τάξη είναι δομημένη γύρω από τα εθνικά κράτη. Παρεμπιπτόντως, οι πρόσφατες εξελίξεις έδειξαν ότι οι παγκόσμιες ψηφιακές πλατφόρμες – με όλη τους τη δύναμη, την οποία μπορούσαμε να διαπιστώσουμε από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες – απέτυχαν να σφετεριστούν πολιτικές ή κρατικές λειτουργίες. Οι προσπάθειες αυτές αποδείχθηκαν εφήμερες. Οι αμερικανικές αρχές, όπως είπα, έβαλαν αμέσως στη θέση τους τους ιδιοκτήτες αυτών των πλατφορμών, κάτι που γίνεται ακριβώς και στην Ευρώπη, αν δείτε μόνο το ύψος των προστίμων που τους επιβλήθηκαν και τα μέτρα απονομιμοποίησης που λαμβάνονται. Το γνωρίζετε αυτό.

Τις τελευταίες δεκαετίες, πολλοί σκόρπισαν γύρω τους φανταχτερές έννοιες υποστηρίζοντας ότι ο ρόλος του κράτους ήταν ξεπερασμένος και παρωχημένος. Η παγκοσμιοποίηση υποτίθεται ότι κατέστησε τα εθνικά σύνορα αναχρονιστικά και την εθνική κυριαρχία εμπόδιο στην ευημερία. Ξέρετε, το είπα και στο παρελθόν και θα το ξαναπώ. Αυτό έλεγαν και όσοι επιχειρούσαν να ανοίξουν τα σύνορα άλλων χωρών προς όφελος των δικών τους ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων. Αυτό ακριβώς συνέβη στην πραγματικότητα. Και μόλις διαφάνηκε ότι κάποιος κάπου πετυχαίνει σπουδαία αποτελέσματα, επέστρεψαν αμέσως στο κλείσιμο των συνόρων γενικά και, πρώτα απ’ όλα, των δικών τους τελωνειακών συνόρων και ό,τι άλλο, και άρχισαν να χτίζουν τείχη. Λοιπόν, υποτίθεται ότι δεν έπρεπε να το προσέξουμε, ή τι; Όλοι τα βλέπουν όλα και όλοι τα καταλαβαίνουν όλα πολύ καλά. Φυσικά και καταλαβαίνουν.

Δεν έχει νόημα να το αμφισβητούμε πια. Είναι προφανές. Αλλά τα γεγονότα, όταν μιλήσαμε για την ανάγκη ανοίγματος των συνόρων, τα γεγονότα, όπως είπα, πήγαν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Μόνο κυρίαρχα κράτη μπορούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις προκλήσεις των καιρών και στις απαιτήσεις των πολιτών. Κατά συνέπεια, κάθε αποτελεσματική διεθνής τάξη θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα και τις δυνατότητες του κράτους και να προχωρά σε αυτή τη λογική και όχι να προσπαθεί να αποδείξει ότι δεν πρέπει να υπάρχουν. Επιπλέον, είναι αδύνατον να επιβληθεί οτιδήποτε σε οποιονδήποτε, είτε πρόκειται για τις αρχές που διέπουν την κοινωνικοπολιτική δομή είτε για αξίες που κάποιος, για τους δικούς του λόγους, έχει ονομάσει οικουμενικές. Άλλωστε, είναι σαφές ότι όταν εκδηλώνεται μια πραγματική κρίση, απομένει μόνο μια καθολική αξία και αυτή είναι η ανθρώπινη ζωή, την οποία κάθε κράτος αποφασίζει μόνο του πώς θα την προστατεύσει καλύτερα με βάση τις δυνάμεις του, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις του.

Από την άποψη αυτή, θα τονίσω και πάλι πόσο σοβαρή και επικίνδυνη έχει καταντήσει η πανδημία του κορωνοϊού. Όπως γνωρίζουμε, πάνω από 4,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πεθάνει από αυτόν. Αυτοί οι τρομακτικοί αριθμοί είναι συγκρίσιμοι και ξεπερνούν ακόμη και τις στρατιωτικές απώλειες των κυριότερων συμμετεχόντων στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το δεύτερο σημείο στο οποίο θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας είναι η κλίμακα των αλλαγών που μας αναγκάζει να ενεργούμε εξαιρετικά προσεκτικά, έστω και για λόγους αυτοσυντήρησης. Το κράτος και η κοινωνία δεν πρέπει να αντιδράσουν ριζικά στις ποιοτικές αλλαγές της τεχνολογίας, στις δραματικές περιβαλλοντικές αλλαγές ή στην καταστροφή των παραδοσιακών συστημάτων. Είναι ευκολότερο να καταστρέφεις παρά να δημιουργείς, όπως όλοι γνωρίζουμε. Εμείς στη Ρωσία το γνωρίζουμε πολύ καλά αυτό, δυστυχώς, από τη δική μας εμπειρία, την οποία έχουμε βιώσει αρκετές φορές.

Πριν από – λίγο περισσότερο – από έναν αιώνα, η Ρωσία αντιμετώπιζε αντικειμενικά σοβαρά προβλήματα, μεταξύ άλλων και λόγω του συνεχιζόμενου Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, τα προβλήματά της δεν ήταν μεγαλύτερα και ενδεχομένως ήταν ακόμη μικρότερα και ίσως όχι τόσο οξυμένα όσο τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι άλλες χώρες. Ως εκ τούτου η Ρωσία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τα προβλήματά της σταδιακά και με πολιτισμένο τρόπο. Όμως οι επαναστατικοί κλυδωνισμοί οδήγησαν στην κατάρρευση και τη διάλυση μιας μεγάλης δύναμης. Το ίδιο συνέβη για δεύτερη φορά, πριν από 30 χρόνια, όταν ένα δυνητικά πολύ ισχυρό έθνος απέτυχε να μπει την κατάλληλη στιγμή στο δρόμο των επειγόντως αναγκαίων, ευέλικτων, αλλά πλήρως τεκμηριωμένων μεταρρυθμίσεων, με αποτέλεσμα να πέσει θύμα κάθε είδους δογματικών, τόσο των αντιδραστικών όσο και των λεγόμενων προοδευτικών – όλοι έπαιξαν το ρόλο τους, όλες οι πλευρές.

Αυτά τα παραδείγματα από την δική μας ιστορία, μας επιτρέπουν να πούμε ότι οι επαναστάσεις δεν είναι ένας τρόπος για να διευθετηθεί μια κρίση, αλλά ένας τρόπος για να επιδεινωθεί. Καμία επανάσταση δεν άξιζε τη ζημιά που προκάλεσε στο ανθρώπινο δυναμικό.

Τρίτον. Η σημασία μιας σταθερής ενίσχυσης στον τομέα της ηθικής, της δεοντολογίας και των αξιών αυξάνεται με εντυπωσιακό τρόπο στον σύγχρονο εύθραυστο κόσμο. Στην πραγματικότητα, οι αξίες είναι ένα προϊόν, ένα μοναδικό προϊόν της πολιτιστικής και ιστορικής ανάπτυξης κάθε έθνους. Η αμοιβαία αλληλεπίδραση των εθνών σίγουρα τα ενδυναμώνει, το άνοιγμα διευρύνει τους ορίζοντές τους και τους επιτρέπει να ξαναδούν τις δικές τους παραδόσεις. Όμως η διαδικασία πρέπει να είναι λειτουργική και δεν μπορεί ποτέ να είναι γρήγορη. Οποιαδήποτε ξένα στοιχεία θα απορριφθούν ούτως ή άλλως, ενδεχομένως ωμά. Οποιαδήποτε προσπάθεια να επιβάλει κανείς τις αξίες του στους άλλους με αβέβαιο και απρόβλεπτο αποτέλεσμα, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να περιπλέξει περαιτέρω μια δραματική κατάσταση και συνήθως να προκαλέσει την αντίθετη αντίδραση και ένα αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Κοιτάζουμε με έκπληξη τις διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στις χώρες που παραδοσιακά θεωρούνταν οι σημαιοφόροι της προόδου. Φυσικά, τα κοινωνικά και πολιτιστικά σοκ που λαμβάνουν χώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δυτική Ευρώπη δεν μας αφορούν- κρατιόμαστε έξω από αυτά. Κάποιοι άνθρωποι στη Δύση πιστεύουν ότι η επιθετική εξάλειψη ολόκληρων σελίδων από τη δική τους ιστορία, οι «αντίστροφες διακρίσεις» εις βάρος της πλειοψηφίας προς όφελος μιας μειοψηφίας και η απαίτηση να εγκαταλειφθούν οι παραδοσιακές έννοιες της μητέρας, του πατέρα, της οικογένειας, ακόμη και του φύλου, πιστεύουν ότι όλα αυτά είναι τα ορόσημα στην πορεία προς την κοινωνική ανανέωση.

Προσέξτε, θα ήθελα να επισημάνω για άλλη μια φορά ότι κάποιοι έχουν το δικαίωμα να το κάνουν αυτό, ωστόσο εμείς μένουμε έξω από αυτό. Πάντως θα θέλαμε να τους ζητήσουμε να μην ανακατεύονται και στις δικές μας υποθέσεις. Έχουμε διαφορετική άποψη. Τουλάχιστον η συντριπτική πλειοψηφία της ρωσικής κοινωνίας – θα ήταν πιο σωστό να το θέσω έτσι – έχει διαφορετική άποψη για το θέμα αυτό. Πιστεύουμε ότι πρέπει να βασιστούμε στις δικές μας πνευματικές αξίες, στην ιστορική μας παράδοση και στον πολιτισμό του πολυεθνικού μας έθνους.

Οι υποστηρικτές της λεγόμενης «κοινωνικής προόδου» πιστεύουν ότι οδηγούν την ανθρωπότητα σε ένα είδος νέας και καλύτερης συνείδησης. Καλή τύχη, σηκώστε τις σημαίες όπως λέμε, και προχωρήστε. Το μόνο πράγμα που θέλω να πω τώρα είναι ότι οι συνταγές τους δεν είναι καθόλου καινούργιες. Μπορεί να αποτελεί έκπληξη για κάποιους ανθρώπους, αλλά η Ρωσία έχει ήδη βρεθεί εκεί. Μετά την επανάσταση του 1917, οι Μπολσεβίκοι, βασιζόμενοι στα δόγματα του Μαρξ και του Ένγκελς, είπαν κι εκείνοι ότι θα αλλάξουν τους υπάρχοντες κανόνες και τα έθιμα και όχι μόνο τους πολιτικούς και οικονομικούς, αλλά την ίδια την έννοια της ανθρώπινης ηθικής και ότι θα θέσουν τα θεμέλια μιας υγιούς κοινωνίας. Η καταστροφή των πανάρχαιων αξιών, της θρησκείας και των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων, μέχρι και την πλήρη απόρριψη της οικογένειας (την είχαμε και αυτή), η ενθάρρυνση για καταγγελία των αγαπημένων προσώπων – όλα αυτά διακηρύσσονταν ως πρόοδος και, παρεμπιπτόντως, υποστηρίχθηκαν ευρέως σε όλο τον κόσμο τότε και ήταν αρκετά της μόδας, όπως και σήμερα. Παρεμπιπτόντως, οι Μπολσεβίκοι ήταν απολύτως αδιάλλακτοι απέναντι σε απόψεις, διαφορετικές από τις δικές τους.

Αυτό, πιστεύω, θα πρέπει να μας θυμίσει μερικά από αυτά που βλέπουμε τώρα. Κοιτάζοντας τι συμβαίνει σε ορισμένες δυτικές χώρες, βλέπουμε έκπληκτοι τις εγχώριες πρακτικές, τις οποίες εμείς, ευτυχώς, έχουμε αφήσει, ελπίζω, στο μακρινό παρελθόν. Ο αγώνας για την ισότητα και κατά των διακρίσεων έχει μετατραπεί σε επιθετικό δογματισμό που αγγίζει τα όρια του παραλογισμού, όταν τα έργα των μεγάλων συγγραφέων του παρελθόντος -όπως ο Σαίξπηρ- δεν διδάσκονται πλέον στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, επειδή οι ιδέες τους θεωρούνται οπισθοδρομικές. Οι κλασικοί δηλώνουν οπισθοδρομικοί και αγνοούν τη σημασία του φύλου ή της φυλής. Στο Χόλιγουντ διανέμονται υπομνήματα σχετικά με τη σωστή αφήγηση και το πόσοι χαρακτήρες ποιου χρώματος ή φύλου πρέπει να υπάρχουν σε μια ταινία. Αυτό είναι ακόμη χειρότερο από τις πρακτικές του τμήματος αγκιτάτσιας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης.

Η αντιμετώπιση των πράξεων ρατσισμού είναι ένας αναγκαίος και ευγενής σκοπός, αλλά η νέα «κουλτούρα ακύρωσης» την έχει μετατρέψει σε «αντίστροφη διάκριση», δηλαδή σε αντίστροφο ρατσισμό. Η εμμονική έμφαση στο φυλετικό ζήτημα διχάζει ακόμη περισσότερο τους ανθρώπους, όταν οι πραγματικοί αγωνιστές για τα πολιτικά δικαιώματα ονειρεύτηκαν ακριβώς τη διαγραφή των διαφορών και την άρνηση να χωρίζουν τους ανθρώπους με βάση το χρώμα του δέρματος. Ζήτησα συγκεκριμένα από τους συναδέλφους μου να βρουν το ακόλουθο απόσπασμα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ: «Έχω ένα όνειρο ότι τα τέσσερα μικρά μου παιδιά θα ζήσουν μια μέρα σε ένα έθνος όπου δεν θα κρίνονται από το χρώμα του δέρματός τους αλλά από τον χαρακτήρα τους». Αυτή είναι η πραγματική αξία. Ωστόσο, τα πράγματα εκεί εξελίσσονται διαφορετικά. Παρεμπιπτόντως, η απόλυτη πλειοψηφία του ρωσικού λαού δεν θεωρεί ότι το χρώμα του δέρματος ή το φύλο ενός ανθρώπου είναι σημαντικό ζήτημα. Ο καθένας από εμάς είναι άνθρωπος. Αυτό είναι που έχει σημασία.

Σε ορισμένες δυτικές χώρες, η συζήτηση για τα δικαιώματα των ανδρών και των γυναικών έχει μετατραπεί σε μια τέλεια φαντασμαγορία. Κοιτάξτε, προσέξτε να μην πάτε εκεί που κάποτε σκόπευαν να πάνε οι Μπολσεβίκοι – όχι μόνο να κοινονικοποιήσετε τις κότες, αλλά και τις γυναίκες. Ένα ακόμη βήμα και θα φτάσετε εκεί.

Οι φανατικοί υποστηρικτές αυτών των νέων προσεγγίσεων φτάνουν στο σημείο να θέλουν να καταργήσουν εντελώς αυτές τις έννοιες. Όποιος τολμήσει να αναφέρει ότι οι άνδρες και οι γυναίκες υπάρχουν στην πραγματικότητα, κάτι που αποτελεί βιολογικό γεγονός, κινδυνεύει να εξοστρακιστεί. «Γονέας νούμερο ένα» και «γονέας νούμερο δύο», «‘γονέας που γεννάει» αντί για «μητέρα» και «ανθρώπινο γάλα» αντί για «μητρικό γάλα», επειδή μπορεί να αναστατώσει τους ανθρώπους που δεν είναι σίγουροι για το δικό τους φύλο. Επαναλαμβάνω, αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο- στη δεκαετία του 1920, οι λεγόμενοι σοβιετικοί πολιτισμοκράτες (κουλτουριάρηδες) επινόησαν επίσης κάποιους νεολογισμούς πιστεύοντας ότι δημιουργούσαν μια νέα συνείδηση και άλλαζαν τις αξίες με αυτόν τον τρόπο. Και, όπως έχω ήδη πει, προκάλεσαν τέτοιο μπάχαλο που ακόμα και σήμερα σε κάνει, μερικές φορές να ανατριχιάζεις.

Για να μην αναφέρουμε μερικά πραγματικά τερατώδη πράγματα όταν τα παιδιά διδάσκονται από μικρή ηλικία ότι ένα αγόρι μπορεί εύκολα να γίνει κορίτσι και το αντίστροφο. Δηλαδή, οι δάσκαλοι στην πραγματικότητα τους επιβάλλουν μια επιλογή που όλοι υποτίθεται ότι έχουμε. Το κάνουν αυτό ενώ αποκλείουν τους γονείς από τη διαδικασία και αναγκάζουν το παιδί να πάρει αποφάσεις που μπορεί να ανατρέψουν ολόκληρη τη ζωή του. Δεν μπαίνουν καν στον κόπο να συμβουλευτούν παιδοψυχολόγους – είναι ένα παιδί σε αυτή την ηλικία ικανό να πάρει μια τέτοια απόφαση; Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, αυτό αγγίζει τα όρια του εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, και γίνεται στο όνομα και κάτω από τη σημαία της προόδου.

Λοιπόν, αν αυτό αρέσει σε κάποιον, ας το κάνει. Έχω ήδη αναφέρει ότι, κατά τη διαμόρφωση των προσεγγίσεών μας, θα καθοδηγούμαστε από έναν υγιή συντηρητισμό. Αυτό συνέβαινε πριν από μερικά χρόνια, όταν τα πάθη στη διεθνή σκηνή δεν ήταν ακόμη τόσο έντονα όσο είναι τώρα, αν και, φυσικά, μπορούμε να πούμε ότι τα σύννεφα μαζεύονταν ακόμη και τότε. Τώρα, που ο κόσμος διέρχεται μια δομική αναδιάρθρωση, η σημασία του λογικού συντηρητισμού ως θεμέλιο μιας πολιτικής πορείας έχει εκτιναχθεί στα ύψη – ακριβώς λόγω των πολλαπλασιαζόμενων κινδύνων και κινδύνων και της ευθραυστότητας της πραγματικότητας γύρω μας.

Αυτή η συντηρητική προσέγγιση δεν έχει να κάνει με έναν αδαή παραδοσιοκρατισμό, με το φόβο της αλλαγής ή με ένα κατασταλτικό σχέδιο, πολύ περισσότερο δεν έχει να κάνει με την απομόνωση στο καβούκι μας. Πρόκειται πρωτίστως για την εξάρτηση από μια δοκιμασμένη στο χρόνο παράδοση, τη διατήρηση και την αύξηση του πληθυσμού, τη ρεαλιστική αξιολόγηση του εαυτού μας και των άλλων, την ακριβή αντιστοίχιση των προτεραιοτήτων, τη συσχέτιση της αναγκαιότητας και της δυνατότητας, τη συνετή διατύπωση των στόχων και τη θεμελιώδη απόρριψη του εξτρεμισμού ως μεθόδου. Και ειλικρινά, στην επικείμενη περίοδο της παγκόσμιας ανασυγκρότησης, η οποία μπορεί να διαρκέσει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, με τον τελικό σχεδιασμό της να είναι αβέβαιος, ο μετριοπαθής συντηρητισμός είναι η πιο λογική γραμμή συμπεριφοράς, απ’ ό,τι βλέπω. Θα αλλάξει αναπόφευκτα κάποια στιγμή, αλλά μέχρι στιγμής, το «μην κάνεις κακό» -η κατευθυντήρια αρχή στην ιατρική- φαίνεται να είναι η πιο λογική. Noli nocere, όπως λένε.

Και πάλι, για εμάς στη Ρωσία, αυτά δεν είναι κάποια υποθετικά αξιώματα, αλλά διδάγματα από τη δύσκολη και ενίοτε τραγική ιστορία μας. Το κόστος των κακοσχεδιασμένων κοινωνικών πειραμάτων ξεπερνά μερικές φορές κάθε πρόβλεψη. Τέτοιες ενέργειες μπορούν να καταστρέψουν όχι μόνο τα υλικά, αλλά και τα πνευματικά θεμέλια της ανθρώπινης ύπαρξης, αφήνοντας πίσω τους ηθικά συντρίμμια όπου τίποτα δεν μπορεί να χτιστεί για να τα αντικαταστήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τέλος, υπάρχει ένα ακόμη σημείο που θέλω να επισημάνω. Καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι η επίλυση πολλών επειγόντων προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος θα ήταν αδύνατη χωρίς τη στενή διεθνή συνεργασία. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές: τα περισσότερα από τα όμορφα συνθήματα για την εξεύρεση παγκόσμιων λύσεων στα παγκόσμια προβλήματα που ακούμε από τα τέλη του 20ού αιώνα δεν θα γίνουν ποτέ πραγματικότητα. Προκειμένου να επιτευχθεί μια παγκόσμια λύση, τα κράτη και οι λαοί θα πρέπει να μεταβιβάσουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα σε υπερεθνικές δομές σε βαθμό που ελάχιστοι, αν όχι κανένας, θα μπορούσαν να αποδεχθούν. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι θα πρέπει να λογοδοτήσετε για τα αποτελέσματα τέτοιων πολιτικών όχι σε κάποιο παγκόσμιο κοινό, αλλά στους πολίτες και τους ψηφοφόρους σας.

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η υιοθέτηση κάποιας αυτοσυγκράτησης για χάρη της επίτευξης λύσεων στις παγκόσμιες προκλήσεις είναι αδύνατη. Εξάλλου, μια παγκόσμια πρόκληση είναι μια πρόκληση για όλους μας, μαζί, αλλά και ξεχωριστά για τον καθένα από εμάς ειδικότερα. Αν όλοι έβλεπαν έναν τρόπο να επωφεληθούν από τη συνεργασία για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, αυτό σίγουρα θα μας επέτρεπε να συνεργαστούμε καλύτερα.

Ένας από τους τρόπους προώθησης αυτών των προσπαθειών θα μπορούσε να είναι, για παράδειγμα, η επεξεργασία, σε επίπεδο ΟΗΕ, ενός καταλόγου προκλήσεων και απειλών που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες χώρες, με λεπτομέρειες σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να επηρεάσουν άλλες χώρες. Στην προσπάθεια αυτή θα μπορούσαν να συμμετέχουν εμπειρογνώμονες από διάφορες χώρες και ακαδημαϊκούς τομείς, μεταξύ των οποίων και εσείς, κύριοι συνάδελφοι. Πιστεύουμε ότι η ανάπτυξη ενός τέτοιου οδικού χάρτη θα μπορούσε να εμπνεύσει πολλές χώρες να δουν τα παγκόσμια ζητήματα υπό νέο πρίσμα και να κατανοήσουν πώς η συνεργασία θα μπορούσε να είναι επωφελής για αυτές.

Έχω ήδη αναφέρει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι διεθνείς οργανισμοί. Δυστυχώς, αυτό είναι ένα προφανές γεγονός: τίθεται πλέον το ζήτημα της μεταρρύθμισης ή της διακοπής της λειτουργίας ορισμένων από αυτούς. Ωστόσο, τα Ηνωμένα Έθνη ως ο κεντρικός διεθνής θεσμός διατηρεί τη διαχρονική του αξία, τουλάχιστον προς το παρόν. Πιστεύω ότι στον ταραχώδη κόσμο μας ο ΟΗΕ είναι αυτός που προσδίδει μια νότα λογικού συντηρητισμού στις διεθνείς σχέσεις, κάτι που είναι τόσο σημαντικό για την εξομάλυνση της κατάστασης.

Πολλοί επικρίνουν τα Ηνωμένα Έθνη για την αποτυχία τους να προσαρμοστούν σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο. Εν μέρει, αυτό είναι αλήθεια. Ωστόσο, δεν φταίνε τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά κυρίως τα μέλη τους. Επιπλέον, ο εν λόγω διεθνής οργανισμός προωθεί όχι μόνο τους διεθνείς κανόνες, αλλά και το πνεύμα θέσπισης κανόνων, το οποίο βασίζεται στις αρχές της ισότητας και της μέγιστης δυνατής συνεκτίμησης των απόψεων όλων. Αποστολή μας είναι να διατηρήσουμε αυτή την κληρονομιά, μεταρρυθμίζοντας παράλληλα τον οργανισμό. Ωστόσο, με τον τρόπο αυτό πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα πετάξουμε «το μωρό μαζί με το νερό της μπανιέρας», όπως λέει και το ρητό.

Δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιώ ένα ανώτερο βήμα για να απευθύνω αυτή την έκκληση για συλλογική δράση προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που συνεχίζουν να συσσωρεύονται και να οξύνονται. Χάρη σε εσάς, φίλοι και συνάδελφοι, η Λέσχη Βαλντάι αναδύεται ή έχει ήδη καθιερωθεί ως φόρουμ υψηλού κύρους. Για το λόγο αυτό απευθύνομαι από αυτό το βήμα για να επαναβεβαιώσω την ετοιμότητά μας να συνεργαστούμε για την αντιμετώπιση των πλέον επειγόντων προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος.

Φίλοι,

Οι αλλαγές που αναφέρθηκαν εδώ πριν από μένα, καθώς και από εμένα τον ίδιο, αφορούν όλες τις χώρες και τους λαούς τους. Η Ρωσία, φυσικά, δεν αποτελεί εξαίρεση. Όπως όλοι οι άλλοι, έτσι και εμείς αναζητούμε απαντήσεις στις πιο επιτακτικές προκλήσεις της εποχής μας.

Φυσικά, κανείς από εμάς δεν έχει έτοιμες συνταγές. Ωστόσο, θα τολμούσα να πω ότι η χώρα μας έχει ένα πλεονέκτημα. Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω ποιο είναι αυτό το πλεονέκτημα. Έχει να κάνει με την ιστορική μας εμπειρία. Ίσως παρατηρήσατε ότι αναφέρθηκα σε αυτήν αρκετές φορές κατά τη διάρκεια των παρατηρήσεων μου. Δυστυχώς, χρειάστηκε να φέρουμε πίσω στη μνήμη μας, πολλές θλιβερές αναμνήσεις, αλλά τουλάχιστον η κοινωνία μας έχει αναπτύξει αυτό που σήμερα ονομάζουν ανοσία αγέλης στον εξτρεμισμό που ανοίγει το δρόμο σε αναταραχές και κοινωνικοοικονομικούς καταποντισμούς. Οι άνθρωποι εκτιμούν πραγματικά τη σταθερότητα και το να μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή και να ευημερήσουν, έχοντας τη βεβαιότητα ότι οι ανεύθυνες επιδιώξεις μιας ακόμη ομάδας επαναστατών δεν θα ανατρέψουν τα σχέδια και τις προσδοκίες τους. Πολλοί κουβαλούν ζωντανές αναμνήσεις από όσα συνέβησαν πριν από 30 χρόνια και όλο τον πόνο που χρειάστηκε για να βγούμε από το χαντάκι όπου βρέθηκε η χώρα μας και η κοινωνία μας μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ.

Οι συντηρητικές απόψεις που υποστηρίζουμε είναι ένας αισιόδοξος συντηρητισμός, και αυτό είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Πιστεύουμε ότι η σταθερή, θετική ανάπτυξη είναι εφικτή. Όλα εξαρτώνται πρωτίστως από τις δικές μας προσπάθειες. Φυσικά, είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με τους εταίρους μας για κοινούς ευγενείς σκοπούς.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συμμετέχοντες για άλλη μια φορά, για την προσοχή σας. Σύμφωνα με την παράδοση, ευχαρίστως θα απαντήσω ή τουλάχιστον θα προσπαθήσω να απαντήσω στις ερωτήσεις σας.

Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας.

Οι ερωταπαντήσεις στο διάλογο που ακολούθησε έχουν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον από την ίδια την ομιλία. Πατήστε το link παρακάτω:

https://seisaxthia.wordpress.com/2021/10/29/%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BA%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CF%89%CE%BB%CE%BF-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%BB%CE%B1%CE%BD/